REGULAMIN
ODZNAKI TURYSTYCZNEJ PTTK
„966 R. NARODZINY PAŃSTWA POLSKIEGO”
966 r. ta data jest znana wszystkim Polakom. W tym roku przypada 1050. rocznica tych wydarzeń. Przyjęcie chrztu przez Polskę pozwoliło jej zaistnieć na mapie Europy. Gdyby to nie nastąpiło prawdopodobnie stałoby się tak jak z innymi pogańskimi plemionami.
Aby uczcić powstanie państwa polskiego postanowiliśmy utworzyć nową odznakę, której zadaniem będzie przybliżenie czasów, kiedy to się działo. Czasy te pamiętają obiekty, które powstały w tym okresie. Postanowiliśmy, aby odwiedzić je. Na naszej liście znalazły się budowle okresu romańskiego oraz wybrane grodziska (spośród ponad 7 tysięcy).
Głównym motywem jest zaznajomienie z historią Polski tego okresu. Odznaka jest tylko potwierdzeniem tego, że tam byliśmy, że zgłębiliśmy wiedzę o Polsce. Życzymy wielu miłych wrażeń podczas przemierzania kraju ojczystego.
1.    Odznaka jest ustanowiona przez Klub Turystyki Kolarskiej „Beneqteam”, działający przy Oddziale Zakładowym PTTK przy PKN ORLEN S.A. w Płocku.
2.    Celem odznaki jest przybliżenie najstarszej historii Polski.
3.    Odznaka jest trzystopniowa: brązowa, srebrna i złota.
4.    Na stopień brązowy należy zwiedzić 20 obiektów z załączonego wykazu.
5.    Na stopień srebrny dalsze 50 obiektów.
6.    Na stopień złoty dalsze 100 obiektów.
7.    Zwiedzane obiekty nie mogą się powtarzać.
Warunki zdobywania odznaki
1.    Odznakę może zdobyć osoba, która ukończyła 10 lat i spełni warunki określone w regulaminie.
2.    Osoby niepełnoletnie mogą zdobywać odznakę tylko pod opieką osoby dorosłej.
3.    Czas zdobywania poszczególnych stopni odznaki nie jest ograniczony.
4.    Obiekty zwiedzone ponad normę ustaloną dla danego stopnia będą zaliczane na kolejny stopień.
5.    Odznakę można zdobywać podczas wycieczek indywidualnych lub zbiorowych, niezależnie od rodzaju uprawianej turystyki.
6.    Odznakę można zdobywać równocześnie z innymi odznakami turystycznymi.
7.    Potwierdzenia można zdobywać w dowolnych kronikach lub w książeczkach turystyki kwalifikowanej.
8.    Potwierdzenia zwiedzanych obiektów: pieczątki z obiektu lub z najbliższego miejsca, fotografie zwiedzającego na tle obiektu. Honorowane będą również bilety wstępu.
9.    Przy potwierdzeniu powinien znaleźć się opis zawierający:
•    datę wycieczki,
•    krótki opis zwiedzanego obiektu.
10.    Dopuszcza się potwierdzenia obiektów wcześniej zdobytych i potwierdzonych w innych książeczkach, pod warunkiem dołączenia kserokopii z tych książeczek i nie więcej niż 50% na dany stopień odznaki.
11.    Zdobywanie odznaki odbywa się na własny koszt i ryzyko. Klub jak i oddział nie bierze żadnej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez zdobywających.
12.    Odznaka jest odpłatna.
13.    W celu weryfikacji odznaki należy przesłać książeczki dołączając zaadresowaną kopertę zwrotną z naklejonymi znaczkami.
14.    Regulamin został uchwalony przez zarząd klubu i zatwierdzony przez zarząd oddziału w dniu 7 stycznia 2016 r.
15.    Książeczki do weryfikacji należy kierować na adres: Oddział Zakładowy PTTK przy PKN ORLEN S.A., ul. Chemików 7, 09-411 Płock.
16.    Interpretacja postanowień niniejszego regulaminu należy wyłącznie do Klubu Turystyki Kolarskiej „Beneqteam”.
17.    Regulamin opracował Bernard Milewski, który udzieli wszelkich informacji.
18.    Wzór odznaki opracował Waldemar Korytkowski.
         
                                        Brązowa    Srebrna    Złota


                             Załącznik
                do Regulaminu Odznaki Turystycznej
                „966 r. Narodziny Państwa Polskiego”
Wykaz obiektów
I. Województwo dolnośląskie
Zabytki architektury
1.    Niwnice – kościół filialny św. Jadwigi  po 1305 r.
2.    Biały kościół – kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, 1264 r.
3.    Brzeg Głogowski – kościół Bożego Ciała, XIII w.
4.    Głogów:
•    zamek książęcy, murowana wieża z XIII w.,
•    kościół św. Piotra, fundamenty z XII w., obecnie lapidarium, pomnik Jana Pawła II,
•    kolegiata Wniebowzięcia NMP, relikty dwóch kościołów z XII w. (pod posadzką) i dwóch faz właściwej kolegiaty z 1 poł. XIII w.,
•    kościół farny św. Mikołaja, relikty fazy romańskiej z 1 poł. XIII w.
5.    Gogołów – kościół romański z początku XIII w., przebudowany.
6.    Gościszów:
•    ruiny zamku z XIII w.,
•    kościół Matki Boskiej i św. Jana Chrzciciela, fragmenty z 1 poł. XIII w.
7.    Henryków – kościół pocysterski, ok. 1270 r.
8.    Jerzmanki – kościół św. Franciszka z Asyżu, XIII w.
9.    Kiełczyn – kościół Narodzenia NMP, relikty z XIII w.
10.    Kondratów – kościół filialny św. Jerzego, pocz. XIV w.
11.    Kościelniki Średnie – mury romańskie kościoła z XIII w.
12.    Legnica:
•    Zamek Piastowski, mury od 12 z 1 poł. XIII w., relikty kaplicy zamkowej,
•    katedra św. Piotra i Pawła, pierwotnie 1208, 1333-1380 r.
13.    Lubiąż – opactwo cystersów, pobenedyktyński kościół św. Jakuba, 1150 r.
14.    Lubiąż – kamienna piscina (chrzcielnica) znajdująca się w prezbiterium kościoła Wniebowzięcia NMP.
15.    Lwówek Śląski – kościół Wniebowzięcia NMP (fasada zach.) joannitów, 1260-1270 r.
16.    Nowy Kościół – ruiny kościoła NMP, XIII w.
17.    Pastuchów – kościół św. Barbary, poł. XIII w.
18.    Pielgrzymka – kościół Narodzenia NMP, portal z XIII w.
19.    Płóczki Górne – kościół filialny św. Bartłomieja, ok. 1241 r.
20.    Proszków – kościół św. Anny, pocz. XIV w.
21.    Raciborowice Górne – kościół św. Michała Archanioła, pocz. XIII w.
22.    Rokitnica, gmina Złotoryja:
•    zamek w Rokitnicy z XIII/XIV w.,
•    kościół św. Bartłomieja, XIII w., obecnie św. Michała Archanioła.
23.    Sobótka:
•    kamienny lew romański stojący obok kościoła św. Anny,
•    zamek w Górce – dawne opactwo augustianów, XII-XIV w. (obecnie hotel).
24.    Sokołowiec – kościół paraf. św. Jadwigi, ok. poł. XIII w.
25.    Stary Zamek – kościół paraf. św. Stanisława biskupa, 2 poł. XIII w.
26.    Stolec – kościół pomocniczy Niepokalanego Poczęcia NMP i św. Zuzanny, koniec XIII w.
27.    Stronia – rotunda Narodzenia NMP, ok. 1300 r.
28.    Strzelin – romańska rotunda św. Gotarda, XII w.
29.    Studniska Dolne – kościół filialny św. Anny, XIII w.
30.    Środa Śląska:
•    kościół NMP za murami, 1220-1230 r.
•    kościół św. Andrzeja, ściany zewnętrzne naw bocznych, XII w.
31.    Świerzawa – kościół św. Jana Chrzciciela i św. Katarzyny Aleksandryjskiej, XIII w. (kościół nie pełni już funkcji sakralnych, ale muzealne i wystawiennicze).
32.    Święta Katarzyna – kościół obronny św. Katarzyny Aleksandryjskiej, poł. XIII w.
33.    Trójca – kościół św. Piotra i Pawła, poł. XIII w.
34.    Trzebnica – klasztor cysterek, 1202 r.
35.    Tymowa – kościół NMP, koniec XIII w.
36.    Tyniec nad Ślęzą – kościół św. Michała, ok. XIII w.
37.    Ujazd Górny – kościół św. Marcina, pocz. XIII w.
38.    Wądroże Wielkie – kościół MB Różańcowej (pierwotnie św. Piotra i Pawła), XIII w.
39.    Wierzbna – kościół Wniebowzięcia NMP, XIII w.
40.    Wleń – zamek (donżon, relikty kaplicy i budynku mieszkalnego) z fragmentami murów z XII/XIII w.
41.    Wrocław:
•    kościół św. Idziego, 1 poł. XIII w.
•    katedra św. Jana Chrzciciela z reliktami z X-XII w.
•    kościół augustianów NMP na Piasku, nad wejściem do zakrystii tympanon fundacyjny z pierwotnej romańskiej świątyni, po 1153 r.
•    zamek na Ostrowie Tumskim składający się z późnoromańskiej kaplicy zamkowej i    zabudowy mieszkalnej; obecnie zachowane tylko nieliczne fragmenty w obrębie późniejszych budynków, 1 poł. XIII w.
42.    Zbylutów – wiejski  kościół paraf. pw. NMP, 1 poł. XIII w, przebudowany w końcu XV w.
43.    Złotoryja – kościół NMP – część wsch., głównie dolne partie murów, 1 poł. XIII w.
44.    Źródła – wiejski kościół paraf. z 1 poł. XIII w. (późnoromański), wraz z otaczającym go cmentarzem ufortyfikowany w pocz. XVII w., murem na planie czworoboku z 4 bastejami na narożach.
Grody i grodziska
1.    Będkowice, gmina Sobótka.
2.    Mierzyce, gmina Wądroże Wielkie.
3.    Ryczyn, powiat oławski (na północ od Lipek).
4.    Ścieżka dydaktyczna „Śladami Trzebowian” w Parku Krajobrazowym „Chełmy”, 2 km na południowy zachód od Myśliborza  (dwa grodziska).
5.    Gilowice „Tatarski Okop”, 2,5 km na zachód od Niemczy.
II. Województwo kujawsko-pomorskie
Zabytki architektury
1.    Chalno – relikty kościoła z XII w., rozebranego ok. 1870 r.
2.    Inowrocław – kościół NMP, XII w.
3.    Kałdus – relikty nieukończonej bazyliki z XI w. (Góra św. Wawrzyńca).
4.    Kościelec – kościół św. Małgorzaty, XII/XIII w.
5.    Kościelna Wieś – kościół św. Wawrzyńca, fragmenty z przełomu XII/XIII w.
6.    Kruszwica – kolegiata św. Piotra i Pawła, 1120-1140 r.
7.    Mogilno – fragmenty pobenedyktyńskiego kościoła św. Jana Ewangelisty, 1 poł. XI w. (z okresu romańskiego pochodzą prezbiterium z absydą, filary w nawie głównej, fragmenty ścian bocznych, krypty: wschodnia i zachodnia).
8.    Strzelno:
•    kościół Świętej Trójcy i NMP, XII/XIII w.
•    rotunda świętego Prokopa, 1133 r.
9.    Włocławek – kościół Wniebowzięcia NMP, pierwotnie z XI w. – nie zachowany.
Grody i grodziska
1.    Biskupin.
2.    Dobrzyń nad Wisłą – góra zamkowa.
3.    Górzno – grodzisko „Dziewicza Góra” i „Bocianiec”.
4.    Grodzisko Wyszogród k/Bydgoszczy.
5.    Niedźwiedź-Steklin – na południowym brzegu jeziora Steklin, gmina Kikół.
6.    Osieczek (400 m na zachód od wsi).
7.    Raciąż k/ Tucholi.
8.    Rudaw.
III. Województwo lubelskie
Zabytki architektury
1.    Chełm-Bieławin – relikty wieży z XI/XIII w.
2.    Lublin – wieża zamku, lata 30 XIII w.
3.    Podgórze – kościół Chrystusa Pana Zbawiciela, prezbiterium, XIII w. (część miejscowości Stołpie na zachód od Chełma).
4.    Stołpie – wieża, lata 80. XII w. i 80. XIII w.
Grody i grodziska
1.    Chełm – Wysoka Góra.
2.    Chodlik k/Opola Lubelskiego.
3.    Motycz – gród „Bęben” nad rzeką Czechówką, na zachód od Lublina.
4.    Żmijowiska Grodzisko.
IV. Województwo lubuskie
Zabytki architektury
1.    Biedrzychowice Dolne – kościół Podwyższenia Krzyża Świętego, zachowana półkolista absyda, a w południowej ścianie nawy ostrołuczny portal kamienny, XIII w.
2.    Drągowina – kościół Wniebowzięcia Pańskiego, XIII w.
3.    Drzeńsko – kościół Jezusa Miłosiernego, XIII w.
4.    Iława, dzielnica Szprotawy – kościół św. Andrzeja, XII w.
5.    Kowalów – kościół św. Piotra i Pawła, XIII w.
6.    Radówek – kościół MB Różańcowej (zamurowany półokrągły portal i trzy romańskie okna w tylnej ścianie prezbiterium symbolizujące Trójcę Świętą), XIII w.
7.    Stary Żagań – kościół wiejski, XII w.
Grody i grodziska
1.    Santok.
2.    Szprotawa – Gród Chrobry w Zespole Przyrodniczo-Krajobrazowym „Park Słowiański”.
V. Województwo łódzkie
Zabytki architektury
1.    Inowłódz – kościół św. Idziego, XI/XII w.
2.    Krzyworzeka – kościół św. Piotra i Pawła, 1264 r.
3.    Ruda k/Wielunia – kościół św. Wojciecha, 1142 r.
4.    Strońsko – kościół św. Urszuli 11 Tysięcy Dziewic, 1 poł. XIII w.
5.    Sulejów – opactwo cystersów, XII/XIII w.
6.    Tum – kolegiata NMP i św. Aleksego, XII w.
7.    Żarnów – kościół św. Mikołaja, koniec XII w.
Grody i grodziska
1.    Dzwonkowice, gmina Nowy Kawęczyn, pow. skierniewicki.
2.    Góra Chełmno (trasa Radomsko – Przedbórz, na południe od Granicy k/Bąkowej Góry).
3.    Konopnica.
4.    Rawa Mazowiecka, ok. 1,8 km od rynku (Anielska Góra, Szwedzkie okopy) – miejsce spacerów i wycieczek.
5.    Sieradz – Góra Zamkowa k/skansenu.
6.    Tum – w pobliżu kolegiaty.
7.    Żarnów – „Szwedzka Góra”.

VI. Województwo małopolskie
Zabytki architektury
1.    Czchów – romańska wieża zamkowa, koniec XIII w.
2.    Dziekanowice – sanktuarium Macierzyństwa NMP, kościół romański z XII/XIII w.
3.    Januszowie, gmina Słomniki, powiat krakowski – dwór murowany z XVI w. z reliktami kaplicy z XIII w.
4.    Kościelec – kościół św. Wojciecha, ok. 1230-1240 r.
5.    Kraków:
•    katedra św. Stanisława i św. Wacława – relikty X/XI w., krypta św. Leonarda,
•    zamek – relikty z końca XIII w.,
•    rotunda NMP, X/XI w.,
•    kościół Mariacki – fundamenty kościoła gotyckiego z pocz. XIII w.,
•    kościół św. Wojciecha, X-XII w.,
•    kościół św. Andrzeja, 1079-1098 r.,
•    kościół Najświętszego Salwatora, X-XII w.
6.    Miechów – relikty pierwszego kościoła Bożogrobców, 1 poł. XIII w.
7.    Mogiła – opactwo cystersów z kościołem, 1 poł. XIII w.
8.    Prandocin – kościół św. Jana Chrzciciela, XII w.
9.    Tropie – kościół Świętych Pustelników Świerada i Benedykta, XI/XII w.
10.    Tyniec – kościół św. Piotra i Pawła, XI w.
11.    Wysocice – kościół obronny św. Mikołaja, XII/XIII w.
Grody i grodziska
1.    Chrostowa w pobliżu Sobolowa (grodzisko na cyplu).
2.    Czatkowice k/Krzeszowic „Bartkowa Góra” na południe od Czernej.
3.    Książ Wielki – „Kółko”.
4.    Olkusz.
5.    Piekary, gmina Liszki.
6.    Podegrodzie „Grobla”.
7.    Podegrodzie „Zamczysko”, zachodnia część Podegrodzia.
8.    Poznachowice Górne – Góra Grodzisko.
9.    Tarnów „Góra św. Marcina”.
10.    Wojnicz, pow. tarnowski.
VII. Województwo mazowieckie
Zabytki architektury
1.    Błonie – kościół paraf. św. Trójcy, poł. XIII w.
2.    Chlewiska – kościół św. Stanisława Bp. Męczennika, 1121 r.
3.    Czersk – relikty kaplicy zamkowej, XIII w.
4.    Czerwińsk nad Wisłą – kościół Zwiastowania NMP, XII w.
5.    Płock:
•    katedra powstała w 1144 r., drzwi płockie z XII w. (wierna kopia, oryginał znajduje się w Nowogrodzie Wielkim),
•    palatium i rotunda z X/XI w. (eksponowane przy zamku),
•    kolegiata św. Michała, obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Marsz. Stanisława Małachowskiego, pop. „Małachowianka” z 1180 r. (najstarsza szkoła w Polsce), mury i fragment filaru.
6.    Rokicie – kościół św. Piotra i Pawła, XIII w. (kobyli kościół).
7.    Sieciechów – kościół Wniebowzięcia NMP, XII w. (relikty fundamentów).
Grody i grodziska
1.    Błonie – „Szwedzki Okop” nad utratą.
2.    Ciechanów, ul. ks. Ściegiennego – gród na Farskiej Górze.
3.    Grudusk – gród wojewody Krystyna, wzgórze „Zielona Góra”.
4.    Ostrołęka, ul. Ostrowska – relikty grodu.
5.    Proboszczewice  k/ Płocka – „Szwedzka Góra”.
6.    Radom, ul. Piętrówka.
7.    Sieciechów – „Wójtowa Góra”.
VIII. Województwo opolskie
Zabytki architektury
1.    Głuchołazy – kościół paraf. św. Wawrzyńca, 1250 r.
2.    Kałków – kościół Narodzenia NMP i św. Jerzego, XIII w.
3.    Kępnica – kościół Wniebowzięcia NMP, m.in. zachowane późnoromańskie polichromie w prezbiterium, 1 poł. XIII w.
4.    Nysa – kościół św. Jakuba i św. Agnieszki, relikty kościoła z XIII w.
5.    Pakosławice – kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła, 1221 r.
6.    Wierzbięcice – kościół św. Mikołaja, pocz. XIV w.
Grody i grodziska
1.    Biała – k/cmentarza żydowskiego.
2.    Kielcza – k/cmentarza parafialnego.
3.    Stara Warka, 3 km od Warki – „Kopiec”.
IX. Województwo podlaskie
Zabytki architektury
1.    Brak.
Grody i grodziska
1.    Bielsk Podlaski – „Góra zamkowa”.
2.    Drohiczyn – „Góra zamkowa”.
3.    Góra Zamkowa, gmina Jeleniewo.
4.    Jegliniec, gm. Szypliszki – grodzisko jaćwieskie.
5.    Miejskie Nowiny, gmina Sokółka.
6.    Mielnik.
7.    Nowogród – wzgórze Siemowita (skansen).
8.    Stara Łomża, 5 km od Łomży – „Góra Królowej Bony”.
9.    Sudawskie – „Gulberek”, „Mała Warszawa”, „Święta Góra”.
10.    Suraż – „Góra zamkowa”.
X. Województwo podkarpackie
Zabytki architektury
1.    Przemyśl:
•    wzgórze zamkowe – (preromańska rotunda, relikty na wzgórzu zamkowym, IX w., preromańskie monasterium na wzgórzu zamkowym, IX w., romańska bazylika trzynawowa, X w., palatium książęce, X w.),
•    romańska rotunda pod prezbiterium bazyliki archikatedralnej.
Grody i grodziska
1.    Horodyszcze – wieś Trepcze k/Międzybrodzia.
2.    Przemyśl – Wzgórze Trzech Krzyży – „Stare Zamczysko”.
3.    Trzcinica k/Jasła – skansen archeologiczny „Karpacka Troja”.
4.    Wietrzno – Bóbrka, pow.  krośnieński (na terenie kopalni ropy „Wzgórze Grodzisko”).
XI. Województwo pomorskie
Zabytki architektury
1.    Gdańsk – romańskie piwnice z XIII w. pod dawnym klasztorem Dominikanów (odkrycie z 2006 r.).
2.    Gdańsk – fundamenty XIII wiecznego kościoła św. Mikołaja pod Halą Targową.
3.    Gdańsk-Oliwa – fragmenty cysterskiego kościoła romańskiego z 1 ćwierci XIII w., przebudowane opactwo cystersów z XII/XIII w.
Grody i grodziska
1.    Białogard.
2.    Damno, pow. słupski.
3.    Grabowo Bobowskie k/Pęczewa, pow. stargardzki.
4.    Grodzisko Grzosna  k/Zamkowej Góry „Panieńska Góra”, na zachód od Skarszew.
5.    Owidz 2 km k/Starogardu Gdańskiego.
6.    Rowokół (Smołdzino).
7.    Runowo, pow. słupski – ścieżka edukacyjna „Grodzisko Runowo”.
8.    Sopot – skansen archeologiczny.
9.    Święty Gaj – miejsce śmierci św. Wojciecha (na północ od Dzierzgonia).
XII. Województwo śląskie
Zabytki architektury
1.    Cieszyn – rotunda z XI w. lub około 1180 r.
2.    Giebło – kościół św. Jakuba, fragmenty z pierwszej połowy XIII w.
3.    Siewierz – kościół św. Jana Chrzciciela, 1144 r.
4.    Wojkowice Kościelne – kościół św. Marcina i Doroty, 1200-1229 r.
Grody i grodziska
1.    Będzin – góra św. Doroty z kościołem.
2.    Będzin – góra zamkowa.
3.    Bieruń Stary.
4.    Bytom-Szombierki – wzgórze Małgorzaty.
5.    Podzamcze – „Góra Birów”.
6.    Lubomia – grodzisko Gałęszczyców.
7.    Mikołów – gródek stożkowaty.
8.    Pniów k/Pyskowic – przy parkingu cmentarnym.
9.    Podlesie, gmina Lelów.
10.    Sosnowiec-Zagórze – opodal kościoła św. Joachima.
11.    Żernica, pow. gliwicki – na szczycie drewniany kościół.
XIII. Województwo świętokrzyskie
Zabytki architektury
1.    Goźlice – kościół paraf. Wniebowzięcia NMP, 1 poł. XIII w.
2.    Grzegorzowice – kościół św. Jana Chrzciciela, prezbiterium z XIII w.
3.    Imielno – kościół św. Mikołaja, 1 poł. XIII w.
4.    Jędrzejów – opactwo cystersów, 1140 r.
5.    Kije – kościół św. Piotra i Pawła, 2 poł. XII w.
6.    Końskie – kolegiata św. Mikołaja i Wojciecha, 1 poł. XIII w.
7.    Koprzywnica – pocysterski kościół św. Floriana, 1207-1240 r.
8.    Mieronice – kościół św. Jakuba Starszego, 2 poł. XIII w.
9.    Morsko Dolne – kościół Wniebowzięcia NMP, poł. XIII w.
10.    Opatów – kolegiata św. Marcina, XII w.
11.    Samborzec – kościół św. Trójcy, poł. XIII w.
12.    Sandomierz – kościół dominikański św. Jakuba, 1226 r.
13.    Skalbmierz – kościół św. Jana Chrzciciela, XII/XIII w.
14.    Sulisławice – kościół Narodzenia NMP, XIII w.
15.    Święty Krzyż – opactwo benedyktyńskie, XI w.
16.    Tarczek – kościół św. Idziego, 1 poł. XIII w.
17.    Wąchock:
•    zespół klasztorny cystersów z romańskim kapitularzem, XII w.
•    kościół klasztorny NMP i św. Floriana, XIII w.
18.    Wiślica:
•    pierwsza kolegiata wiślicka z XII w. (wraz z unikatową płytą Orantów),
•    druga kolegiata wiślicka z XIII w.,
•    zespół rezydencjonalny składający się z dwóch palatiów połączonych z rotundami, fundamenty, XI-XII w.,
•    kościół św. Mikołaja, relikty z przełomu X i XI w.
19.    Włostów – kościół św. Jana Chrzciciela, XIII/XIV w.
20.    Stara Zagość – kościół joannitów św. Jana Chrzciciela, XII w. (na północ od Wiślicy w Pobliżu Niegosławic).
21.    Zawichost:
•    kościół św. Jana Chrzciciela, 2 poł. XIII w.,
•    pozostałości kaplicy św. Maurycego, XI w.,
•    kościół św. Trójcy, XIII w.,
•    kościół Wniebowzięcia NMP.
Grody i grodziska
1.    Skarżysko-Kamienna, dzielnica Łyżwy – rezerwat archeologiczny „Rydno”.
2.    Skowronno Dolne – grodzisko k/Pińczowa.
3.    Stradów, pow. kazimierski.
4.    Wiślica.
5.    Włoszczowa – grodzisko zwane „Kopcem św. Jana”.
XIV. Województwo warmińsko-mazurskie
Zabytki architektury
1.    Brak.
Grody i grodziska
1.    Durąg k/ Szyldak, powiat ostródzki.
2.    Gardyny, gmina Dąbrówno.
3.    Sampława – góra św. Jana.
4.    Staświny, gmina Miłki, pow. giżycki – Święta Góra.
5.    Tarczyny, pow. działdowski – Ośrodek Archeologii Doświadczalnej.
6.    Wały Tolkmita, 3 km na południe od Tolkmicka.
XV. Województwo wielkopolskie
Zabytki architektury
1.    Czerwona wieś – kościół św. Idziego, fundamenty z 1 poł. XIII w.
2.    Giecz:
•    kościół pw. NMP (tzw. Św. Mikołaja), fundamenty z 1 poł. XI w.,
•    palatium, fundamenty z 1 poł. XI w.
3.    Gniezno:
•    kościół św. Jerzego (XII w., przebudowany w 1782 r.),
•    katedra gnieźnieńska, relikty z IX/X w.
4.    Kalisz:
•    rezerwat archeologiczny „Zawodzie”: (relikty kolegiaty św. Pawła Apostoła, XII w., relikty palatium i kamiennej wieży obronnej, XII w.),
•    patena kaliska w bazylice kolegiackiej Wniebowzięcia NMP.
5.    Kazimierz Biskupi – kościół św. Marcina, fragmenty z XII w.
6.    Konin – romański słup przydrożny z 1151 r.
7.    Kościelec k/Kalisza – kościół św. Wojciecha, połowa XII w.
8.    Kościelec k/Koła – kościół św. Andrzeja Apostoła, połowa XII w.
9.    Kotłów – kościół Narodzenia NMP, XII w.
10.    Krobia – kościół św. Idziego, XII w.
11.    Licheń – w kapliczce romański krzyż z piaskowca, 1151 r.
12.    Lubiń – opactwo benedyktynów, XI/XII w. (na wschód od m. Krzywiń).
13.    Łękno – rotunda św. Piotra, relikty, X/XI w.
14.    Objezierze – kościół św. Bartłomieja z fragmentami z 1 poł. XIII w.
15.    Ostrów Lednicki:
•    palatium połączone z kaplicą, X w.,
•    kościół z prezbiterium, baseny chrzcielne, X w.
16.    Poznań:
•    kościół św. Jana Jerozolimskiego za murami, XI-XIII w.
•    katedra św. Piotra i Pawła (fragmenty w podziemiu), X-XI w.
•    relikty palatium i kaplicy pod kościołem NMP, X w.
17.    Stare Miasto – kościół św. Piotra i Pawła, XIII w. (4 km na południowy zachód od Konina).
18.    Trzemeszno – opactwo benedyktynów, X/XI w.
19.    Tulce – kościół Narodzenia NMP, XIII w.
Grody i grodziska
1.    Grzybów-Rabieżyce – 7 km na północny wschód od Wrześni.
2.    Moraczewo (przy drodze Poznań – Gniezno), w pobliżu wzgórza z wiatrakami.
3.    Mrówki k/Wilczyna – skansen archeologiczny.
4.    Rydzyna – około 1 km na wschód od zamku.
5.    Zalesie k/Buku (droga z Buku do Dusznik po lewej przed drogą A2/E30).
6.    Turostowo k/Kiszkow,a nad jez. Turowskim.
XVI. Województwo zachodniopomorskie
Zabytki architektury
1.    Banie – kościół MB Wspomożenia Wiernych, XIII w.
2.    Będargowo – kościół Matki Boskiej Wspomożycielki Wiernych, zatarty charakter romański, odsłonięty jeden portal, XIII w. (na zachód od Szczecina).
3.    Chwarszczany – kościół św. Stanisława Kostki, pierwotnie templariuszy św. Jana Ewangelisty, dolne partie fasady zachodniej z portalem, XIII w.
4.    Gardno – kościół romański Najświętszego Serca Pana Jezusa, 1 poł. XIII w.
5.    Góralice – kościół pw. św. Stanisława BM, przebudowany, XIII w.
6.    Kamień Pomorski – bazylika św. Jana Chrzciciela, przełom XII/XIII w.
7.    Kołbacz – kościół w zespole klasztornym cystersów, XII/XIII w.
8.    Mętno – kościół, XIII w.
9.    Moryń – bazylika romańska, poł. XIII w.
10.    Piaseczno – kościół MB Królowej Różańca, XIII w. (na południe od m. Banie).
11.    Rurka – kościół templariuszy, XIII w. (koło m. Chojna).
12.    Swobnica – kościół św. Kazimierza, 1234-1250 r.
Grody i grodziska
1.    Cedynia – pole bitwy.
2.    Gołogóra (na południe od Wolina) – rezerwat archeologiczny „Wzgórze Wisielców”, na półwyspie naprzeciw Gogolic.
3.    Koszalin – Góra Chełmska.
4.    Lubin, gmina Międzyzdroje k/ Wapnicy – pozostałości grodu słowiańskiego.
5.    Stare Drawsko.
6.    Warnowo, gmina Wolin, na wschód od Międzyzdrojów.
7.    Wolin.
Opracował Bernard Milewski.